Vücudumuz doğumdan itibaren çok miktarda çevresel etkene maruz kalır. Bu etkenler sıcaklık, basınç, ışık gibi fiziksel etkenlerin yanı sıra; yaşadığımız ortamda gözle göremediğimiz, ancak varlığını bildiğimiz mikroorganizmalar gibi biyolojik etkenler de olabilir. Vücutla temas eden organizmaların bir kısmı vücudumuza olumsuz bir etkide bulunmasa da; bazıları enfeksiyon hastalıklarına yol açabilir. Vücudumuzun enfeksiyonlara açık bölgelerinden biri genital bölgedir. Sık görülen enfeksiyon hastalıklarının başında vajinal enfeksiyonlar gelir.

Vajinal Enfeksiyon Nedir?

Vajinal enfeksiyon veya vajinit; üreme sisteminin bir parçası olan vajina dokusunun çeşitli mikroorganizmalar ya da vajinal floranın bozulması sebebiyle iltihaplanması durumunda meydana gelen sağlık problemini ifade eder. Sağlıklı bir bireyde vücudun tüm dış dokularında olduğu gibi, genital bölgeyi oluşturan vulva ve vajina bölgelerinde de sayısız mikroorganizma barınmaktadır. Bu organizmaların büyük çoğunluğu vücutta olumsuz bir etki oluşturmaz, hatta fayda sağlar ve bahsedilen bölgelerde koloniler oluşturarak zararsız şekilde yaşamını sürdürür.

Bu organizmaların kolonize olması sayesinde vücut dokuları için zararlı olabilecek başka mikroorganizmalar dokularda üreme şansı bulamaz. Ancak çeşitli nedenlerle zararsız mikroorganizmaların sayısında azalma meydana gelirse, vajina dokusunda iltihaplanmaya yol açan organizmaların sayısında artış görülür ve vajinit meydana gelir. Vajinal enfeksiyonun bir diğer sebebi vücutta bulunmayan zararlı bazı organizmaların doğrudan genital bölgeye bulaşmasıdır.

Vajinal Enfeksiyon Neden Olur?

Vajina dokusunda vücutla uyum içinde yaşayan ve laktobasil adı verilen çok sayıda bakteri bulunur. Laktobasiller bu bölgeyi kolonize ederek vücut için zararlı olabilecek başka mikroorganizmaların vajina dokusunda üremelerini engeller. Aynı zamanda vajina dokusunun pH, asidite ve biyokimyasal özellikleri gibi farklı parametrelerinin de düzenlenmesine katkıda bulunur. Gereksiz antibiyotik kullanımı, yanlış beslenme, genital bölgenin uygunsuz bakımı gibi durumlarda laktobasiller olumsuz etkilenebilir ve vajinadaki sayıları hızla azalır. Bu durumda başka bakteriler veya mikroorganizmalar vajina dokusuna yerleşme imkanı bulur ve sonuçta vajina dokusunda iltihaplanma ortaya çıkabilir.

Vajinadaki laktobasil kolonisinin normalden daha fazla olması durumunda da dokularda iltihaplanma görülebilir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan çeşitli hastalıkların oluşmasında etken olan birtakım mikroorganizmaların bulaşması halinde vajinada enfeksiyon meydana gelebilir. Vajinal enfeksiyon aşağıdaki sağlık sorunları şeklinde kendini gösterebilir:

• Bakteriyel vajinozis: Vajinanın doğal florasında bulunan laktobasillerin vajinanın çevresel özelliklerindeki değişimlere bağlı olarak normalden daha fazla üremesi durumunda ortaya çıkar. Hastalarda kötü kokulu grimsi beyaz, sarı ya da yeşil akıntı meydana gelir.
• Kandida veya mantar enfeksiyonu: Laktobasil miktarında azalma sonucunda bölgede bulunan mikroskobik mantar hücrelerinin anormal çoğalması sonucunda kesik peynir renginde akıntıyla seyreden kandida enfeksiyonu gelişebilir.
• Trikomonas enfeksiyonu: Cinsel yolla da bulaşabilen ve vajina ile genital bölgenin iç dokularında iltihaplanmaya yol açan, yeşil renkli, kötü kokulu akıntıya neden olan bir parazit enfeksiyonudur.
• Klamidya: Vajinanın yanında rahim ağzında da iltihaplanma yapabilen ve cinsel yolla bulaşabilen bir bakteri türüdür. En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan enfeksiyon türlerinden biridir.
• Gonore veya bel soğukluğu: Gonore de üreme sisteminde yaygın enfeksiyona yol açan ve cinsel yolla bulaşabilen bakteri kaynaklı bir hastalıktır.
• Viral vajinit: Vajina ve çevresinde döküntü, siğil, ülser gibi lezyonlara yol açabilen çeşitli virüs enfeksiyonlarına bağlı gelişen iltihaplanmadır. Etkenler arasında insan papilloma virüsü (HPV) ve herpes simpleks virüsü (HSV) sayılabilir.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Sifiliz, lenfogranüloma venerum (LGV), şankroid gibi genital bölgede ülserleşme veya lenf bezi büyümesine yol açan cinsel yolla bulaşan hastalıklarda da vajinit görülebilir.

Vajinal Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?

Vajinal enfeksiyonlarda iltihaplanmanın derecesine, şiddetine, yaygınlığına ve iltihaplanmaya yol açan etkene bağlı olarak çok geniş spektrumda klinik şikayetler izlenebilir. Doğru teşhis ve tedavi için yaşanan belirtilerin tamamının doktor ile paylaşılması önemlidir. Vajinit gelişen hastalarda görülebilecek klinik belirtiler şunlardır:

• Vajinal akıntı; adet döngüsü sırasında gelişebilen renksiz, kokusuz veya koyu kıvamda akıntıdan farklı olarak balık kokusu ya da kötü koku içeren, yeşil, sarı, gri ya da beyaz renkli, yoğun akıntı izlenmesi
• Vajinal kaşıntı veya hassasiyet
• Vajinada ağrı, cinsel birleşme esnasında ağrı
• İdrar yaparken yanma veya rahatsızlık hissi
• Vajina ve genital bölgede kızarıklık, şişlik

Vajinal Enfeksiyon Tanısı Nasıl Konur?

Vajinal enfeksiyondan şüphelenilen hastalarda hastalık öyküsü ve fizik muayenenin yanı sıra hekim uygun gördüğü takdirde kan ve idrar tetkikleri planlanabilir. Tetkiklerde iltihaplanmaya işaret eden kan değerlerinde yükseklik tespit edilmesi halinde enfeksiyon lehine değerlendirme yapılabilir. Ciddi enfeksiyonlarda kan ve idrar kültür çalışmaları planlanabilir. Vajinal enfeksiyona yol açan etken mikroorganizmanın belirlenebilmesi için vajinal akıntıdan sürüntü örneği alınması ve kültür çalışması yapılması yararlıdır. Vajinal enfeksiyonun ilerlediği durumlarda ve üreme sistemine ait şikayetlerin varlığında ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme tetkiklerine başvurulabilir.

Vajinal Enfeksiyon Tedavisi Nasıldır?

Genital bölgede görülen enfeksiyonlar tedavi edilmemeleri halinde üreme sisteminin iç kısımlarına ilerleme gösterebilir ve daha ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. İç üreme organlarının etkilenmesi durumunda cinsel fonksiyon bozuklukları gelişebilir. Bu bakımdan hastalığın erken dönemde teşhis edilerek uygun tedavinin planlanması oldukça önemlidir. Vajinal enfeksiyonlar genellikle bakteri veya parazit kaynaklı oluştuğundan, tedavide sıklıkla antibiyotiklerden yararlanılır. Antibiyotikler ağızdan tablet ya da kapsül şeklinde alınabileceği gibi, lokal uygulanan formlarda da olabilir.

Viral etkenlere bağlı görülen vajinitlerde antiviral ilaçlar kullanılır. Siğil gibi anatomik lezyonlara yönelik kriyoterapi veya giderici cerrahi işlemler planlanabilir. Vajinite bağlı ortaya çıkan klinik şikayetlerin giderilmesinde semptomatik anti-inflamatuvar ilaçlardan yararlanılabilir. Vajinitlerin önemli bir kısmı cinsel yolla bulaşabildiğinden tedavi süresince cinsel birleşmeden uzak durulması ve gerekirse partnerin de tedavi alması oldukça önemlidir.

Vajinit gelişiminin önlenmesinde bölgenin hijyeninin sağlanması ve vajinanın biyokimyasal özelliklerine zarar veren uygulamalardan kaçınılması etkilidir. Özellikle vajinal duş, spreyler, uygun olmayan krem ve bakım ürünlerinin kullanılması vajinit gelişme riskini artırabilir. Bölgenin sıcak ve nemli olmasına yol açan dar kıyafetlerden kaçınılması, prezervatif gibi korunma yöntemlerinin tercih edilmesi, sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması vajinit gelişiminin önlenmesinde faydalıdır.